به باتری های قلمی، لامپ های فرسوده، باقیمانده زنگ و حلالها، بقایای وسایل الکترونیکی و ... پسماند ویژه گفته می شود. این زباله همانند زباله های بیمارستانی خطرناک ترین زباله های تولیدی محسوب می گردند. به دورریزهای خانگی که حاوی ترکیبات خورنده، سمی، قابل اشتعال یا واکنش پذیر در ساختار خود هستند، پسماندهای خطرناک خانگی گفته می شود. پسماندهای ویژه با ورود به زباله های خانگی آنها را آلوده کرده و برای استفاده در تولید کود و کمپوست یا سایر فرایندها پردازش نامناسب می کنند. سهم پسماندهای خطرناک خانگی از جریان پسماند شهری در بازه 0.12 – 10 درصد وزنی است. با وجود میزان کم، این دسته از پسماندها به دلیل داشتن ترکیبات سمی فراوان، می توانند آثار مخرب فراوانی بر محیط زیست و سلامت انسانها بگذارند. اما همین زباله های خطرناک را می توان از طریق فرایند بازیافت تبدیل به پول کرد. میزان بسیار زیادی فلز مس، آلومینیم، نقره و طلا در زباله های الکترونیکی وجود دارد که می توان به روشهای اقتصادی آنها را بازیابی کرد.

هر روز به میزان زباله‌های تولید شده توسط جوامع بشری افزوده می‌شود. همین امر موجب آلوده شدن محیط زیست در مقیاس کل سیاره زمین شده است. تفکیک زباله شاید تنها راه حلی باشد که می‌تواند کمی به بهبود این وضعیت کمک کند. بازیافت زباله‌ می‌تواند به میزان زیادی بر استفاده دوباره از زباله‌ و بهبود شرایط محیط زیست یاری رساند. جداسازی زباله‌ها از مبدا اولین و مهمترین گام در چرخه بازیافت زباله ها است.

پسماندهای خانگی، به زائدات ایجاد شده از منابع خانگی اطلاق می شود. این دسته از زائدات به تنهایی بیش از دوسوم کل جریان پسماند شهری را شامل می شوند که بخش اعظم آن در محل های دفن زباله شهری دفع می گردد. ترکیب پسماند در کشورها، شهرها و حتی در مناطق مختلف یک شهر می تواند متفاوت باشد. عواملی نظیر فرهنگ، اقتصاد، پیشرفتگی، اقلیم و منابع انرژی روی ترکیب پسماند اثر خواهد گذاشت؛ نیاز به جمع آوری پسماند، تکرار برنامه جمع آوری و دفع پسماند متأثر از ترکیب پسماند تولیدی هر جامعه است. پسماندها انواع مختلفی دارند: پسماندهای عادی: به کلیه پسماندهایی که در خانه و ناشی از فعالیتهای روزمره انسان در شهرها و روستاها و نخاله های ساختمانی که در خارج از آنها تولیدی می شود گفته می شود. پسماندهای پزشکی: به کلیه پسماندهای عفونی و زیان آور تولیدی در بیمارستانها، مراکز بهداشتی، درمانی، آزمایشگاه های تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه گفته می شود. پسماندهای ویژه: به کلیه پسماندهایی که به دلیل بالا بودن حداقل یکی از خواص خطرناک از قبیل خورندگی، سمیت، قابلیت انفجار و اشتعال و مشابه آن که به مراقبت ویژه نیاز داشته باشند و همچنین پسماندهای پزشکی و آن دسته از پسماندهای خانگی، صنعتی و کشاورزی که مدیریت خاص نیاز دارند، پسماندهای ویژه گفته می شود. پسماندهای کشاورزی: به پسماندهای ناشی از فعالیتهای تولیدی در بخش کشاورزی اعم از فضولات، لاشه حیوانات، محصولات کشاورزی فاسد یا غیرقابل مصرف گفته می شود. پسماندهای صنعتی: به کلیه پسماندهای ناشی از فعالیتهای صنعتی و معدنی و پسماندهای پالایشگاهی صنایع گاز، نفت و پتروشیمی و پسماندهای نیروگاهی اعم از براده ها، سرریزها و لجنهای صنعتی گفته می شود.

شیرابه مایعی به معنی واقعی کلمه شیطانی است که باعث آلودگی، خاک و منابع آب سطحی و زیر زمینی می شود. شیرابه ناشی از دفن زباله وقتی تولیدی می شود که آب از میان زباله های دفن شده عبور کند و گفته می شود آنقدر خطرناک است که یک لیوان آن می تواند یک درخت تنومند را بخشکاند. بار آلودگی شیرابه بسیار بالا است به نحویکه می توان آنرا شاید آلوده ترین مایع دنیا نامید. شیرابه با نرخ آلودگی (اکسیژن خواهی شیمیایی 30000-60000 میلیگرم درلیتر) می تواند زمینها و آبهای زیادی را تا سطح بسیار سمی و غیرقابل مصرف آلوده نماید. نشست شیرابه و خروج گازهای متان و دی اکسید کربن از مهمترین عوامل آلودگی محلهای دفن است. ترکیبات شیرابه می تواند شاخصی از پسماند دفن شده و فرآیند انجام گرفته در داخل محلهای دفن باشد. به طور کلی از هر تن زباله 400-600 لیتر شیرابه می تواند خارج شود. افزون برآن در محلهای دفن بالاخص مناطق مرطوب (مشابه استانهای شمالی) میزان زیادی از شیرابه تولیدی ناشی از ورود آب باران، روانابهای سطحی و آبهای زیرزمینی است که بر حجم شیرابه می افزاید.

تولید شیرابه ناشی از رطوبت ذاتی زباله های تازه یکی از مشکلات اصلی در سیستمهای جمع آوری و انتقال زباله های شهری میباشد. با استفاده از روشهای ساده و کارآمد در مبدا می تواند بخش بزرگی از رطوبت زباله را کاهش داد و از حجم شیرابه اولیه تولیدی در ایستگاه های جمع آوری و محلهای دفن کاست.

لامپهای کم مصرف به دلیل آنکه حاوی مقداری جیوه هستند می توانند برای محیط زیست و سلامت انسان بسیار مضر باشد. با دورریختن لامپهای کم مصرف آلودگی جیوه وارد زباله و بعد طبیعت می شود که می تواند از رودخانه و اقیانوسها سر در بی آورد. مصرف میلیونها لامپ کم مصرف در سال ورود آلودگی آنها به طبیعت براثر امحای نامناسب این زباله های خطرناک می تواند در نهایت با مصرف ماهی و سایر مواد غذایی طبیعی به بدن ما برگردد و سلامت و فرزندان مان در نسلهای آتی را با خطر جدی مواجه سازد. انواع مسمومیت، سرطان، زوال عقل و ... از نتایج آلودگی به فلزات سنگین از جمله جیوه است.

بازیافت، فرآیند جمع‌آوری و پردازش موادی است که زمانی عنوان زباله دور ریخته می‌شده‌اند. این زباله‌ها، طی بازیافت، به محصولات جدیدی تبدیل می‌شوند. در ایران روزانه حدود 55 هزار تن زباله تولید می شود. به نظر متخصصان و براساس آمار موجود فقط حدود 10 درصد از آن بازیافت و بقیه دفن می شوند. بسیاری از این مواد قابل استفاده مجدد هستند و دفن آنها نه تنها باعث خسارات به محیط زیست شده بلکه هدررفت منابع با ارزش معدنی و آلی به دنبال خواهد داشت. بازیافت، منافع فراوانی برای جامعه و محیط زیست دارد و رمز ورود به اقتصاد چرخشی بود و متضمن توسعه پایدار و حفظ کیفیت محیط زیست در دنیا معاصر است.

کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیکی میکروارگانیسم‌هایی است که توانایی شکستن مولکول‌های درشت مواد آلی را دارا می‌باشند‌‌.‌‌ خاک کمپوست یک ماده آلی تجزیه شده است که با موادی مانند برگ‌‌،‌‌ شاخه‌‌های خرد شده و ضایعات آشپزخانه و مواد آلی زباله های خانگی می تواند ساخته‌‌ شود‌‌.‌‌ این خاک به دلیل مزایای زیادی که در باغ دارد‌‌،‌‌ به عنوان “طلای سیاه” شناخته می‌شود‌‌.‌‌ چرا که ماده بسیار خوبی برای تقویت خصوصیات خاک است‌‌. در سالهای اخیر کارخانه های کمپوست زیادی در اقصی نقاط ایران جهت تبدیل بخش آلی زباله های شهری به کود ساخته شده اند و در حال فعالیت می باشند. پروژه پردازش و بازیافت پسماندهای کرمانشاه یکی از نمونه های موفق آن است.

پلاستیک از مهلک‌ترین اختراعات بشری است که به محیط‌زیست و چرخه طبیعت آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌کند. برای تجزیه یک قطعه پلاستیک کوچک صدها سال زمان نیاز است. هنوز نخستین پلاستیک ساخته‌شده دست بشر تجزیه نشده است و سالانه پرندگان و آبزیان بسیاری به دلیل خوردن پلاستیک‌های رهاشده در اقیانوس‌ها و دریاچه‌ها جانشان را از دست می‌دهند. مصرف بی‌رویه پلاستیک یکی از معضلات جهانی است و بیشتر کشورهای دنیا برای‌ ترویج فرهنگ کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی تلاش‌های بسیاری انجام می‌دهند؛ تاکنون صدها کشور در سراسر دنیا استفاده مصرف کیسه‌های خرید پلاستیکی را محدود کرده‌اند. در ایران نیز کمپین نه به کیسه های پلاستیکی در تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ کشور طرفداران زیادی پیدا کرده است. با خرید کیسه‌های پارچه‌ای فرهنگ «نه به کیسه‌های پلاستیکی» را ترویج دهید.

مواد پلاستیکی به علت ماندگاری بیش از 500 سال در محیط، باعث آلودگی محیط زیست می شوند، به همراه باد جا به جا شده و وارد رودخانه ها و کانال های آبی شده و گرفتگی آبراهه ها را به دنبال دارند و در بسیاری موارد به علت ساکن ماندن در آب، تجمع آلاینده ها و زاد و ولد انواع حشرات را در محل سکونت خود را افزایش می دهند. همچنین مواد پلاستیکی در صورت ورود به محیط زیست دریا، وارد محیط زندگی و شبکه غذایی جانوران دریایی خواهند شد. گزارش شده است سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی از قبیل وال، دلفین، فک، لاک پشت و نیز پرندگان دریایی بر اثرخوردن این پلاستیک ها و یا خفگی ناشی از آن می میرند. پلاستیکهای ورودی به دریا ذرات ریز میکروسکوپی تا زباله های چندمتری را شامل می شود. در محیط دریا زباله ها ناشی از عوامل محیطی متمایل به ریز شدن و تبدیل شده به تکه های کوچکتر می باشند و این باعث می شود فراوانی عمده زباله های دریایی مربوط به میکروپلاستیکها باشد. از نظر اندازه زباله های کوچک 2 تا 5 میلیمتری بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند. هر چیزی کوچکتر از 5 میلیمتر را میکرو پلاستیک می توان قلمداد کرد.

ژاپن یکی از کشور‌های جنوب شرق آسیا و یکی از قدرت‌های اصلی اقتصادی جهان است. ژاپن کشوری کاملاً محصور شده در آب بوده و ۳۸۷۰۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد. ژاپن با جمعیتی در حدود ۱۲۸ میلیون نفر دهمین کشور پرجمعیت جهان است. با توجه به جمعیت زیاد و مساحت کوچک، ژاپن کشوری با تراکم جمعیت بسیار بالا است. کیفیت بالای بهداشت و زندگی در این پهنه متراکم نیازمند به درنظر گرفتن ملاحظات اجتماعی و محیط زیستی بسیاری است. مسئله تفکیک زباله و بازیافت در ژاپن بسیار جدی و بخشی از وظایف شهروندی تلقی می گردد. در ژاپن هر خانوار موظف است قبل از بیرون گذاشتن زباله ها آنها را طبق مقررات شهر خود به چند دسته تفکیک کند. این دسته ها شامل زباله های سوختنی، زباله های نسوز و زباله های قابل بازیافت هستند. قوانین امروزی بازیافت در ژاپن در دهه 60 میلادی وضع گردید. دولت ژاپن با در نظر گرفتن افزایش جمعیت و نداشتن زمین کافی برای دفع زباله، با پایه گذاری قوانین ملی متعدد در حوزه مدیریت زباله و احداث کارخانه های بزرگ بازیافت، به دنبال آن بود تا از دفن شدن ژاپن زیر انبوهی از زباله جلوگیری کند.